Ημερίδα με θέμα «Το Τρένο του Πηλίου: Διεκδικώντας την Πολιτιστική Κληρονομιά του «Μουτζούρη» – Αναπτυξιακές προοπτικές» πραγματοποίησε ο Δήμος Νοτίου Πηλίου το Σάββατο 10 Δεκεμβρίου 2022 στο «Ευδόξειο Πνευματικό Κέντρο» Μηλεών, με στόχο να αναδειχθούν άγνωστες -έως τώρα- πτυχές της «διαδρομής» του «Μουτζούρη» στον τόπο και στον χρόνο. Σκοπός της Ημερίδας ήταν να «ξανασυστήσει» το Τρένο του Πηλίου και την Πολιτιστική διάσταση της ύπαρξής του τόσο στο Ελληνικό όσο και στο Διεθνές κοινό, καθώς και να συζητηθούν οι προοπτικές ανάπτυξής του.
Ο Δήμαρχος Νοτίου Πηλίου Μιχ. Μιτζικός, ως οικοδεσπότης, καλωσόρισε τους παρευρισκόμενους και τόνισε πως όσοι ταξίδεψαν σήμερα κατάλαβαν τι εστί το Τρένο του Πηλίου, που είναι ανεκμετάλλευτο και για την περιοχή μας αποτελεί θέμα ζωής για το Πήλιο.
Ο κ. Μιτζικός πρότεινε την θεσμική και ουσιαστική συνεργασία μεταξύ του Δήμου Νοτίου Πηλίου και της Hellenic Train ώστε η κίνηση και ρόλος που έπαιζε ο “Τρένο του Πηλίου” στην ανάπτυξη του Πηλίου να επανέλθει. “Δεν αρκούν δύο δρομολόγια το Σαββατοκύριακο. Αυτό πρέπει να είναι ξεκάθαρο. Πρέπει να γίνει μια ολιστική προσέγγιση. Η πολιτική βούληση υπάρχει και μένει η ανάπτυξη του Τραίνου για να ωφεληθεί όλο το Πήλιο ” ανέφερε χαρακτηριστικά. Επίσης ο Δήμαρχος Νοτίου Πηλίου είπε πως πρέπει να επιδιορθωθούν και πιστοποιηθούν οι τρεις ατμομηχανές ώστε να τεθούν σε κυκλοφορία , με αποτέλεσμα την αύξηση των δρομολογίων.
Στην ημερίδα παρέστησαν -μεταξύ άλλων – η Υφυπουργός Παιδείας Ζέττα Μακρή, οι Βουλευτές Μαγνησίας Αθ. Λιούπης και Αλ. Μεϊκόπουλος και ο υπεύθυνος Τομέα Τουρισμού του ΠΑΣΟΚ- ΚΙΝΑΛ Μαγνησίας Γιάννης Αναστασίου, που απηύθυναν χαιρετισμούς, όπως και εκπρόσωπος του βουλευτή Μαγνησίας Χρ. Μπουκώρου.
Ο Γενικός Γραμματέας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης
Ο Γ.Γ. Επικοινωνίας και Ενημέρωσης Δημήτρης Γαλαμάτης δήλωσε κατενθουσιασμένος από την διαδρομή και πρόσθεσε: “Σήμερα ταξιδέψαμε πάνω στις ράγες της ιστορίας και του πολιτισμού, που στην περιοχή μέσα από ένα μέσο μεταφοράς εξακολουθεί να συγκλονίζει με την επικαιρότητά του. Ποιός θα μπορούσε να φανταστεί ότι το πρώτο μέσο μεταφοράς θα εξακολουθεί να ασκεί μια τέτοια επιρροή, επίδραση και ώθηση για παραγωγή πολιτικών για αξιοποίηση τόσο χρόνια μετά, σε έναν αναπτυγμένο τουριστικά τόπο.
Το Τρένο του Πηλίου πρέπει να στηριχτεί και από την πλευρά μου θα είμαι ένας καλός αγωγός μεταφοράς του μηνύματός σας.
Στην Κυβέρνηση πιστεύουμε πάρα πολύ στην δύναμη της ιστορίας και του πολιτισμού και στο πως αυτή θα μας ανοίξει νέους δρόμους στο μέλλον για εμάς και κυρίως για τα παιδιά μας” τόνισε ο Γ.Γ. Επικοινωνίας και Ενημέρωσης.
Ο κ. Γαλαμάτης ανακοίνωσε από το Πήλιο πως η Κυβέρνηση έχει ξεκινήσει μια δράση επικοινωνίας και ενημέρωσης για την παιδεία στα ΜΜΕ και του ψηφιακού αναλφαβητισμού . “Θα πρέπει να εκπαιδευτούν και κυρίως οι νέοι πολίτες μέσα από τους δασκάλους τους προκειμένου να μπορούν να διακρίνουν την πληροφορία από την παραπληροφόρηση ώστε να οδηγούνται στην σωστή προσέγγιση μιας είδησης. Τμήμα αυτής της δράσης είναι ο σχεδιασμός υλοποίησης ενός προγράμματος φιλαναγνωσίας στα Ελληνικά σχολεία.”Θέλουμε να βάλουμε τον Ελληνικό Τύπο και δή τον Περιφερειακό Τύπο στα Ελληνικά σχολεία ώστε τα παιδιά από μικρή ηλικία να εξοικειωθούν με την ενημέρωση και με τον παραδοσιακό Τύπο” σημείωσε ο κ. Γαλαμάτης.
Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Hellenic Train
Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Hellenic Train Maurizio Capotorto, χαρακτήρισε εξίσου φιλόδοξο τον τίτλο της ημερίδας με το εγχείρημα της κατασκευής του σιδηρόδρομου για τον “Τρένο του Πηλίου” και επισήμανε: “Οι Ιταλικοί σιδηρόδρομοι έχουν αποφασίσει να επενδύσουν στον Ελληνικό Σιδηρόδρομο και στο συγκεκριμένο εγχείρημα. Πρέπει να δούμε την ένωση του παρόντος με την ιστορία γιατί αυτή μας δίνει το έναυσμα για να συνεχίσουμε στο μέλλον. Για το θρυλικό μέσο μεταφοράς για εμπορεύματα και ανθρώπους, τον “Μουτζούρη” είναι και θα εξακολουθήσει να είναι μια σημαντική πηγή έλξεως για τον παγκόσμιο τουρισμό. Έχει συμπεριληφθεί πρόσφατα στην Διεθνή Οργάνωση Σιδηροδρόμου, και θα κάνει γνωστή σε όλο τον κόσμο αυτή την πανέμορφη τουριστική διαδρομή”.
Ακόμη ανέφερε πως επίσης σημαντικό είναι ότι η Hellenic Train έχει συμπεριλάβει αυτή τη διαδρομή στο πρόγραμμα οικονομική και τουριστική ανάπτυξη. Η διαδρομή δεν περιλαμβάνει μόνο το ταξίδι αλλά και άλλες δραστηριότητες , μεταξύ των οποίων και οι γαστριμαργικές. “Θέλουμε να εισάγουμε την διαδρομή του Τρένου του Πηλίου στις διαδρομές τα τραίνα της γεύσης μια εμπειρία που θέλουμε να δοκιμάσουν όλοι. Γι’ αυτό είμαστε ανοιχτοί σε όλες τις προτάσεις.
Στόχος μας είναι να αυξάνουμε τα δρομολόγια των τρένων και μελετάμε να εφαρμόσουμε σύγχρονες μεθόδους έκδοσης εισιτηρίων”είπε ο κ. Capotorto.
Η Πολιτιστική Κληρονομιά του “Μουτζούρη”
Η Μαρίνα – Αλίκη Δέφνερ, Αρχιτέκτων-Μηχανικός ΕΜΠ ανέπτυξε το θέμα: «Διεκδικώντας την Πολιτιστική Κληρονομιά του “Μουτζούρη”» και μεταξύ άλλων είπε: “ Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία τάση επανάχρησης ανενεργών σιδηροδρομικών γραμμών τόσο στην Ελλάδα όσοι και στο εξωτερικό , συμβάλλοντας στην ανάπτυξη μιας μορφής τουρισμού ειδικού σκοπού, γνωστής ως “σιδηροδρομικός τουρισμός”. Δημιουργούνται έτσι προοπτικές όχι μόνο για οικονομική και τουριστική ανάπτυξη , αλλά και για τον αστικό και αρχιτεκτονικό σχεδιασμό περιοχών σε εγγύτητα με την σιδηροδρομική γραμμή. Στόχος ενός τέτοιου σχεδιασμού είναι η διεκδίκηση της πολιτιστικής κληρονομιάς του σιδηροδρόμου , η επανασύνδεση με την τοπική κοινότητα αλλά και η ενίσχυση της εμπειρίας του επισκέπτη . Το τρενάκι του Πηλίου , ως ένας εδραιωμένος τουριστικός σιδηρόδρομος στον ελλαδικό χώρο, διαθέτει το κατάλληλο υπόβαθρο για μια τέτοια αξιοποίηση και μπορεί ν’ αποτελέσει παράδειγμα για τον χειρισμό ανάλογων περιπτώσεων.
Ο σιδηρόδρομος Πηλίου δεν αποτελεί έναν μεμονωμένο στοιχείο, ανεξάρτητο και ασύνδετο με το περιβάλλον του, αλλά αντίθετα τον καιρό λειτουργίας του ως μεταφορικό μέσο συγκροτούσε ένα ζωντανό οικονομικό και εμπορικό δίκτυο μεταξύ της πόλης του Βόλου και των χωριών του Δυτικού Πηλίου, όπως οι Μηλιές. Διευκόλυνε την εξαγωγή των προϊόντων τους, ωφέλησε σημαντικά την οικονομία τους και συνέβαλε άμεσα στην εξέλιξή τους σε σημαντικούς οικισμούς. Πλέον θεωρείται παρακαταθήκη βιομηχανικής κληρονομιάς στην Ελλάδα , καθώς είναι ένας από τους στενότερους σιδηροδρόμους στον κόσμο, εύρους μόνο 60 εκ. , ενώ διαθέτει τεχνικά έργα μεγάλης πολιτισμικής αξίας.
Βασική επιδίωξη της πρότασης αποτέλεσε η επανάχρηση του σιδηροδρόμου σχεδόν σε όλη την έκταση της διαδρομής , συνδυασμένη με τοπικές παρεμβάσεις κατά μήκος της γραμμής , οι οποίες υπογραμμίζουν τα πιο σημαντικά της σημεία.
Επιπλέον, παράλληλα με την διαδρομή του τρένου προτείνεται ο σχεδιασμός σιδηροδρομικού μονοπατιού , το οποίο θα αποτελέσει την ραχοκοκκαλιά ενός πολιτιστικού δικτύου , ενώνοντας όλα τα στοιχεία ενδιαφέροντος της περιοχής σε μια σφιχτή δομή”.
Ο Ιωάννης Μπαϊρακτάρης, Μηχανοδηγός – Μέλος του Εκτελεστικού Οργάνου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σιδηροδρομικών και Μέσων Σταθερής Τροχιάς αναπτύσσοντας το θέμα: «Ιστορική διαδρομή από το Χθες στο Σήμερα και ανάπτυξη μέσω του σιδηροδρόμου»-μεταξύ άλλων – σημείωσε: “Είναι δεδομένο πως χωρίς τη συνέργεια των άμεσα ενδιαφερόμενων για την τουριστική ανάπτυξη στην περιοχή του Νοτίου Πηλίου δεν μπορεί να προχωρήσει σε σύντομο χρόνο η διαδικασία. Χρειάζεται άμεση λήψη αποφάσεων στο κομμάτι της συνεργασία αυτής με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, του Συλλόγους Ενοικιαζομένων Δωματίων και των ξενοδοχείων της περιοχής και της Hellenic Train στο κομμάτι των δρομολογίων του Τρένου. Εκτός αυτού και οι εργαζόμενοι πιέζουμε για την καθημερινή δρομολόγηση του Τρένου του Πηλίου και ιδίως την καλοκαιρινή σαιζόν και στις εορτές των Χριστουγέννων και του Πάσχα.”
Ο Αλέξης Δέφνερ, π. Καθηγητής στο Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΤΜΧΠΠΑ), Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας αναφέρθηκε στο θέμα «Η συνέργεια Τουρισμού και Πολιτισμού: η σύζευξη του σιδηροδρομικού τουρισμού με την πολιτισμική κληρονομιά αναφορικά με το Τρένο του Πηλίου», λέγοντας πως από το 2003 ξεκίνησε ένα ερευνητικό πρόγραμμα υπό τον κ. Βογιαζίδη και ολοκληρώνεται με ένα μεταπτυχιακό Δίπλωμα «Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Τουρισμού και Πολιτισμού» του ΤΜΧΠΠΑ και Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας της Αθανασίας Κουρεμένου.
Eπίσης εξήγησε πως στο Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΤΜΧΠΠΑ) του Π.Θ. ενδιαφέρεται για την σχέση πολιτισμού -τουρισμού γι’ αυτό από το 2014 υλοποιείται ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα σε συνεργασία με το Τμήμα Οικονομικών , που είναι το πρώτο που συνδύασε πολιτισμό και τουρισμό στην Ελλάδα. Κλείνοντας ανέφερε πως ενθαρρύνονται οι φοιτητές να ασχολούνται στις διπλωματικές εργασίες με θέματα που αφορούν στην τοπική κοινωνία, οι οποίες παρουσιάζονται και σε πανελλήνια και σε διεθνή συνέδρια.
“Χαιρόμαστε που η σχέση πολιτισμού -τουρισμού περνάει σε διάφορα επίπεδα. Εδώ το θέμα έχει να κάνει με τον συνδυασμό πολιτιστικής και σιδηροδρομικής κληρονομιάς. Το τραίνο είναι ένα είδος τουρισμού στην Ελλάδα αρκετά άγνωστο ακόμη αλλά νομίζω ότι είναι μια μοναδική ευκαιρία να προβληθεί”.
Ο Νικόλαος Βογιαζίδης, Εντεταλμένος Διδασκαλίας, ΤΜΧΠΠΑ, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και η Αθανασία Κουρεμένου, Μεταπτυχιακό Δίπλωμα «Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Τουρισμού και Πολιτισμού», ΤΜΧΠΠΑ και Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας αναφέρθηκαν στο Τρένο του Πηλίου που θα συμβάλλει στην ανάπτυξη τουρισμού και πολιτισμού.
Παρεμβάσεις έκαναν και η Πρόεδρος Τουριστικού Τμήματος Επιμελητηρίου Μαγνησίας και Μέλος της Διοικητικής Επιτροπής Επιμελητηρίου Μαγνησίας Θέκλα Καμμένου, ο Πρόεδρος Δ.Σ. ΓΑΙΑ ΟΣΕ Κωνσταντίνος Κεσεντές κ.ά.
Η δρ. Χρύσα Δραντάκη, Κοινωνιολόγος Τέχνης παρουσίασε «Το Τρένο Βόλου-Πηλίου του Evaristo de Chirico αποτυπωμένο στην “pitturametafisica” του Giorgio de Chirico» και διευκρίνισε: “Η σχέση του μεγάλου μηχανικού Εβαρίστο Ντε Κίρικο και του γιού του, του μεγάλου Ευρωπαίου ζωγράφου Τζιόρτζιο Ντε Κίρικο με την περιοχή μας μέσα από τη ζωγραφική του όπου απεικονίζεται συνεχώς η μορφή του Τραίνου του Πηλίου που φεύγει, όπως επίσης και ιστιοφόρα, καθώς και με αναφορές στους Κενταύρους, την Αργοναυτική Εκστρατεία και σε θέμα της μυθολογίας της περιοχής μας”.
Ο Νικόλαος Σαρούκος, Προϊστάμενος Ελέγχου, Επιθεώρησης και Τουριστικής Ανάπτυξης Θεσσαλίας Υπουργείου Τουρισμού μιλώντας για «Το Τρένο του Πηλίου ως Τουριστική Υπερταχεία που Βρυχάται: η Δύναμη ενός Σιδηροδρομικού Παραμυθιού στην ενίσχυση της τουριστικής ταυτότητας του Πηλίου» τόνισε: “Υπάρχουν περιοχές που έχουν θεματικά τραίνα. Το Τραίνο του Πηλίου είναι όμως το μοναδικό που έχει αρχιτεκτονικότητα, μια διαφορετική δομή , διαφορετική ιστορία, ακόμη και μία λοκομοτίβα, η οποία σέρνει τρεις -τέσσερις συρμούς κι έχει μια ιστορία πίσω του.
Το γεγονός ότι περνά μέσα από έναν φυσικό τοπίο, ότι συναντά ζωντανά χωριά και ότι έμμεσα ή άμεσα επηρεάζονται 114 μονάδες ενοικιαζομένων δωματίων και 39 ξενοδοχεία δημιουργεί ουσιαστικά μία άμεση και έμμεση πίεση να δούμε πως θα αυξήσουμε τα δρομολόγια, το πώς θα απεγκλωβιστούμε από μία καθαρά θερινή νοοτροπία , το πως θα γίνονται δρομολόγια ακόμη και καθημερινές, γιατί αυτό θα λειτουργήσει ως κίνητρο. Αν η ΤΡΑΙΝΟΣΕ ή η Hellenic Train θεωρεί πως υπάρχει ζημία θα πρέπει να το ξαναδεί ως μέρος εταιρικής και κοινωνικής ευθύνης”.
Ο Σιδηροδρομικός, πρ. Κεντρικός Σταθμάρχης Βόλου Γεώργιος Αποστολέρης μίλησε για «Το ταξίδι του “Μουτζούρη” από την Αρχή έως Σήμερα», λέγοντας: “Το Τρένο του Πηλίου είναι μια ιδέα που μπήκε στο μυαλό του Εβαρίστο Ντε Κίρικο και συνεχίζει ακόμη να ζει και ως ιδέα πρέπει να το υπηρετήσουμε με τον καλύτερο τρόπο ο καθένας από το μετερίζι του. Όπως φαίνεται όμως δεν το υπηρετούμε. Φτάνει να σκεφτούμε ότι όταν λειτουργούσε το τραίνο είχε 22 ατμάμαξες και σήμερα έχει μόλις δύο.
Υπάρχει λοιπόν ένα έλλειμμα πολιτιστικής και τουριστικής κληρονομιάς κι ένα έλλειμμα ιστορίας η οποία άφησε μεγάλες παραγράφους μέσα σ’ αυτό το μαγικό βουνό του Πηλίου. Γι’ αυτό θα πρέπει να αναλάβει ο καθένας τις ευθύνες του. Οι ευθύνες πέφτουν πάρα πολύ και στον Δήμο Νοτίου Πηλίου γιατί ο Εβαρίστο Ντε Κίρικο τον είχε συνέταιρο από τότε.”
Ο Δήμαρχος Νοτίου Πηλίου
Κλείνοντας ο Δήμαρχος Νοτίου Πηλίου χαρακτήρισε μεγάλη τιμή για τον Δήμο τη συμμετοχή όσων παρευρέθησαν και εξέφρασε την δέσμευση του Δήμου και της Δημοτικής Αρχής για παρεμβάσεις προκειμένου να αυξηθούν και πυκνώσουν τα δρομολόγια του Τρένου του Πηλίου. Προϋπόθεση για να συμβεί αυτό είναι το επαρκές προσωπικό λειτουργίας του Τρένου του Πηλίου και η βούληση της εταιρείας.
«Δε νοείται να ζητείται ναύλωση ενός συρμού και η εταιρεία να μην ανταποκρίνεται θετικά» τόνισε ο κ. Μιτζικός και πρόσθεσε πως “ένα θετικό πρώτο βήμα θα ήταν άμεσα να λειτουργεί το Τρένο του Πηλίου κάθε Παρασκευή και κάθε Σαββατοκύριακο”.
Επιπλέον είπε ότι σε θεσμικό επίπεδο θα διερευνηθεί το υφιστάμενο καθεστώς του Τρένου του Πηλίου και πρόσθεσε πως το Υπουργείο Πολιτισμού θα πρέπει να συνδράμει στη χρηματοδότηση των υποδομών και τροχαίου υλικού του Τρένου του Πηλίου, ενώ κάλεσε και το Υπουργείο Μεταφορών να παρέμβει για την πύκνωση των δρομολογίων και για την επιμήκυνση ωραρίου αναμονής του Τρένου στον Σταθμό των Μηλεών.
Για τη σήμανση κατά μήκος των σιδηροδρομικών γραμμών ο Δήμαρχος Νοτίου Πηλίου εξήγησε πως είναι ευθύνη του ΟΣΕ, κάλεσε την Hellenic Train να επενδύσει στα βαγόνια του Τρένου του Πηλίου με σύγχρονο οπτικοακουστικό ενημερωτικό υλικό για τους τουρίστες, ενώ τόνισε πως ο ΟΣΕ θα πρέπει να προχωρήσει στη συντήρηση των Σταθμών.
«Ο Δήμος θα ασκήσει πίεση όπου χρειαστεί, είναι θετικός στις συνέργειες, αλλά έχει την απαίτηση να «ξαναζωντανέψει» το Τρένο του Πηλίου που αποτελεί αναπτυξιακό εργαλείο για την περιοχή» επισήμανε ο κ. Μιτζικός .
