Στον αέρα βρίσκονται ευρωπαϊκά κονδύλια τουλάχιστον 1 δισ. Ευρώ για τα νέα έργα και τη συντήρηση του ελληνικού σιδηροδρόμου, καθώς το υπουργείο υποδομών και μεταφορών πραγματοποιεί στροφή 180 μοιρών για την οργανωτική δομή του Οργανισμού Σιδηροδρόμων Ελλάδος (ΟΣΕ) και των θυγατρικών του ΕΡΓΟΣΕ και ΓΑΙΑΟΣΕ.
Σύμφωνα με πολύ καλά ενημερωμένες πηγές η νέα ηγεσία του υπουργείου υποδομών βλέποντας τα κακώς κείμενα στον ελληνικό σιδηρόδρομο ύστερα από την τραγωδία στα Τέμπη, αλλά και τις καταστροφικές πλημμύρες του Σεπτεμβρίου, επιδιώκει να συγχωνεύσει τον ΟΣΕ με την ΕΡΓΟΣΕ και τη ΓΑΙΑΟΣΕ ώστε να έχει την καλύτερη δυνατή επίβλεψη και να μην υπάρχει σύγχυση για τις αρμοδιότητες του κάθε φορέα.
Μάλιστα, όπως αναφέρει στο mononews ο Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σιδηροδρομικών (ΠΟΣ), Γιάννης Ντίτσας, πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της περασμένης εβδομάδας συνάντηση με τον υπουργό υποδομών, Χρήστο ΣταΪκούρα με θέμα την επόμενη ημέρα στο σιδηρόδρομο. Σε αυτή έγινε αναφορά από τον υπουργό στο σχέδιο για τη συγχώνευση των τριών φορέων χωρίς ωστόσο να δοθούν περισσότερες λεπτομέρειες.
Οι διαπραγματεύσεις Σταϊκούρα με την Ευρωπαϊκή Ένωση – Ο ισχύον σχεδιασμός για ΟΣΕ-ΕΡΓΟΣΕ
Η εξέλιξη αυτή έρχεται σε αντίθεση με το πρόσφατο νόμο που ψηφίστηκε πριν από ένα χρόνο για το λειτουργικό διαχωρισμό του ΟΣΕ από την ΕΡΓΟΣΕ, ο οποίος και αποτελεί προαπαιτούμενο από τη Ευρωπαϊκή Ένωση ώστε να συνεχίσει η χρηματοδότηση από κοινοτικά κονδύλια, όπως τα προγράμματα ΕΣΠΑ, Connecting Europe Facility και το Ταμείο Ανάκαμψης.
Σημειώνεται ότι ο διαχωρισμός των δύο φορέων έχει επιβληθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσα από τις εκθέσεις αυξημένης εποπτείας, ενώ η διαδικασία θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως τα τέλη του τρέχοντος έτος.
Για το λόγο αυτό, όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, ο υπουργός υποδομών, διαπραγματεύεται για μεγάλο χρονικό διάστημα με τις Βρυξέλλες με στόχο να πείσει τους θεσμούς για την ανάγκη της ομογενοποίησης των φορέων.
Σε οποιαδήποτε περίπτωση πάντως οι αποφάσεις για το μέλλον του σιδηρόδρομου αναμένεται να έχουν ληφθεί έως τα τέλη του έτους, ενώ η χρηματοδότηση για τα έργα είτε θα μεταφερθεί στο νέο ενιαίο φορέα, ή θα μοιραστεί μεταξύ των εταιριών που προβλέπει ο ισχύον νόμος (4974/2022). Στο ενδεχόμενο που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δώσει το ΟΚ για τη συγχώνευση, γεγονός και το οποίο δε θεωρείται και τόσο πιθανό από τις πηγές που μιλάνε στο mononews, τότε θα δημιουργηθεί ένας ενιαίος φορέας με νέο Διοικητικό Συμβούλιο.
Οι χρηματοδοτήσεις προς τους δύο φορείς
Βάσει των οικονομικών αποτελεσμάτων που έχουν ανακοινωθεί από τις δύο εταιρείες για το 2022, προκύπτει ότι συνδυαστικά οι ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις ανέρχονται ξεπερνούν το 1 δισ. Ευρώ.
Η μερίδα του λέοντος προέρχεται από το CEF, το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης. Όσον αφορά τον ΟΣΕ η ευρωπαϊκή ένωση καλύπτει έως και 630 εκατ. Ευρώ για τις εξής κατηγορίες έργων:
- Έργα υποδομής και επιδομής: Η συνολική τους αξία ανέρχεται στα 310 εκατ. Ευρώ και τα σημαντικότερα εξ αυτών είναι η αναβάθμιση στο τμήμα Σκα-Οινόη και Καστανούσα-Στρυμώνας, ο Προαστιακός Δυτικής Αττικής, καθώς και το ΣΔΙΤ για την ανάταξη του δικτύου της Βορείου Ελλάδος.
- Έργα Ηλεκτροκίνησης και τηλεπικοινωνιών: 150 εκατ. Ευρώ. Σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται μεταξύ άλλων τα έργα για την αναβάθμιση των συστημάτων επικοινωνίας (GSMR), τα συστήματα σηματοδότησης και σηματοδότησης (ETCS), καθώς και η εγκατάσταση ηλεκτροκίνησης.
- Η τελευταία κατηγορία έργων αφορά την ψηφιακή αναβάθμιση και η χρηματοδότηση από την ΕΕ ανέρχεται έως και τα 170 εκατ. Ευρώ. Τα πιο σημαντικά έργα είναι τα «έξυπνα» εισιτήρια και η εγκατάσταση WiFi, καθώς και η αναβάθμιση του εκπαιδευτικού Κέντρου του ΟΣΕ.
Από την άλλη πλευρά τα έργα της ΕΡΓΟΣΕ που καλύπτει η ΕΕ μέσω των κονδυλίων της ανέρχονται στα 393 εκατ. Ευρώ. Σε αυτά εντάσσονται το Ροδοδάφνη-Ρίο αξίας 177,7 εκατ. Ευρώ που υλοποιεί η Κοινοπραξία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ-Mytilineos με τη σχετική σύμβαση να έχει υπογραφεί στις 22 Νοεμβρίου του 2022. Το εν λόγω έργο έχει ενταχθεί στο ΕΣΠΑ 2014-2020 και πιο συγκεκριμένα στο ΥΜΕΠΕΡΑΑ. Το δεύτερο μεγάλο έργο που χρηματοδοτείται από το νέο ΕΣΠΑ μέσω του CEF 2021-2027 είναι το Νέα Καρβάλη – Τοξότες αξίας 212,7 εκατ.ευρώ.
Τι ανέφερε το νομοσχέδιο του 2022
Το νομοσχέδιο για το λειτουργικό διαχωρισμό του ΟΣΕ από την ΕΡΓΟΣΕ παρουσιάστηκε από τον πρώην υπουργό υποδομών και μεταφορών, Κώστα Αχ. Καραμανλή, στα τέλη του Αυγούστου του 2022 και πήρε το πράσινο φως από τη Βουλή τον επόμενο μήνα.
Βάσει αυτού προβλεπόταν:
- Ο σαφής διαχωρισμός των αρμοδιοτήτων των δύο εταιρειών
- Ο ρόλος του υπουργείου υποδομών, το οποίο θα είχε την εποπτεία των δύο εταιρειών και μέσω του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδιασμού Μεταφορών θα καθορίζει το μακροχρόνιο σχεδιασμό των έργων, ενώ παράλληλα είναι υπεύθυνο για τη θέσπιση πλαισίου εταιρικής διακυβέρνησης των εταιρειών.
- Τη παρακολούθηση της πορείας των δύο φορέων μέσω ετήσιων συμβάσεων απόδοσης ως προς την επίτευξη των στόχων μεταξύ του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και καθεμιάς από τις δύο εταιρείες, σύμφωνα με τις νέες τους αρμοδιότητες. Οι ετήσιες αμοιβές των προέδρων και των διευθυνόντων συμβούλων θα εξαρτώνται από την επίτευξη των στόχων αυτών.
- Την εκλογή και σύνθεση των διοικήσεων. Αυτή θα αποτελούσε αποκλειστική αρμοδιότητα του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και θα γινόταν από μία Επιτροπή Επιλογής που θα απαρτίζεται από τουλάχιστον τρία μέλη: εκπρόσωπος του υπουργείου, εκπρόσωπο της ΕΕΣΥΠ και έναν ανεξάρτητο αξιολογητή με διεθνή εμπειρία σε θέματα ανθρώπινου δυναμικού.
- Τις αρμοδιότητες των δύο εταιρειών με την ΕΡΓΟΣΕ να είναι υπεύθυνη για τα έργα σιδηροδρομικής υποδομής εκτός του εν λειτουργία δικτύου (όπως νέες χαράξεις και επεκτάσεις υφιστάμενου δικτύου), εργασίες αναβάθμισης στο υφιστάμενο δίκτυο που απαιτούν διακοπή στη λειτουργία της γραμμής (όπως υπογειοποίηση γραμμής), η ευθύνη όμως της γραμμής θα παραμένει στον ΟΣΕ. Όσον αφορά τον ΟΣΕ αυτός θα αναλάμβανε τη διαχείριση της σιδηροδρομικής υποδομής και όλων των εργασιών που απαιτούνται για το σιδηροδρομικό δίκτυο σε λειτουργία.
