Στη Δικαιοσύνη έχει αποστείλει η ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών από την 1ηΑπριλίου τα πορίσματα όλων των περιστατικών που το τελευταίο διάστημα, βλέποντας και το φως της δημοσιότητας, έχουν εντείνει περαιτέρω το αίσθημα της ανασφάλειας στις ελληνικές ράγες.
Μετά το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη, που φώτισε όλα τα τρωτά σημεία στον τομέα της ασφάλειας των μεταφορών, έχει εκπονηθεί ένα σχέδιο δράσης έξι αξόνων για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων, που βρίσκεται στα χέρια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Για τα παραπάνω ενημέρωσε μέσα στην εβδομάδα που πέρασε τη Βουλή ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σταϊκούρας, δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στην ποινική διερεύνηση όλων των συμβάντων αρμοδιότητας όλων των φορέων που εμπλέκονται στα ελληνικά τρένα (ΟΣΕ, ΡΑΣ, HellenicTrain, ΕΟΑΣΑΑΜ). Δεν απέκλεισε, μάλιστα, αυτή διερεύνηση να φτάσει ακόμα και στην απόδοση ποινικών ευθυνών, εφόσον ανακύψουν τέτοιες από την έρευνα των εισαγγελικών αρχών. «Όλα τα πορίσματα τα έχω καταθέσει», επισήμανε, συμπληρώνοντας με νόημα πως «δεν το έχω κάνει μην έχοντας στοιχεία».
Η πληγή των ισόπεδων διαβάσεων
Στο μικροσκόπιο θα βρεθούν κυρίως τρία ζητήματα που, όπως φάνηκε από τα πορίσματα, αποτελούν πληγές για τον ελληνικό σιδηρόδρομο. Αρχικά, οι ισόπεδες διαβάσεις του ΟΣΕ για τις οποίες «υπάρχουν έγγραφα που πρέπει να απαντηθούν», όπως σημείωσε ο υπουργός. Το πρόβλημα θα επιχειρηθεί να λυθεί μέσα σε ορίζοντα ενός έτους, με την έκτακτη χρηματοδότηση 25 εκατ. ευρώ που εξασφαλίσθηκε σε συνεργασία με το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.
Ο εκσυγχρονισμός των αυτόματων συστημάτων ισόπεδων διαβάσεων (ΑΣΙΔ) του δικτύου αποτελεί ίσως τον μεγαλύτερο πονοκέφαλο διότι απλώνεται σε όλη την Ελλάδα. Σήμερα, υπάρχουν 1.250 ισόπεδες διαβάσεις, με μέση απόσταση μεταξύ τους 1,5 χλμ., όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 2 χλμ. και στην Ιταλία ανεβαίνει στα 3,1 χλμ. Στη διαχείριση του ζητήματος εκτός από τον ΟΣΕ εμπλέκονται οι αρμόδιοι για τις διασταυρούμενες οδούς φορείς, οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, οι τοπικές κοινωνίες.
Οι «απόντες» ταχογράφοι
Ακόμη, εντοπίζονται ζητήματα ως προς τη συντήρηση του τροχαίου υλικού, η οποία γίνεται αποκλειστικά από τη Hellenic Train, μετά την απόκτηση πριν πέντε χρόνια της δημόσιας εταιρείας συντήρησης. Επίσης, όπως έχει επισημανθεί και σε πορίσματα της ΡΑΣ, είναι αναγκαία η ενίσχυση της ευθύνης και η προώθηση της κουλτούρας ασφάλειας στο προσωπικό των φορέων.
«Διαπιστώσαμε αδυναμία καταγραφής της ταχύτητας αμαξοστοιχιών, μη προσκομίζοντας ταινίες ταχογράφου, όπως θα έπρεπε, σε διάφορα συμβάντα, καθώς και να μην αναγράφεται, όπως μεταγενέστερα κατατέθηκε, η ύπαρξη κάποιων προσώπων στη θέση μηχανοδηγών», επισήμανε ο κ. Σταϊκούρας. Για όλα τα παραπάνω, όπως διευκρίνισε, δόθηκε και συμπληρωματικό υλικό στις 16 Απριλίου.
Σχέδιο σε 5+1 άξονες
Για την ενίσχυση της σιδηροδρομικής ασφάλειας, το υπουργείο έχει εκπονήσει σχέδιο δράσης, το οποίο και έχει καταθέσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στους πέντε αρχικούς άξονες προστίθεται και νέος που αφορά στο ευρωπαϊκό σύστημα διαχείρισης της σιδηροδρομικής κυκλοφορίας (ERTMS). Όπως ενημέρωσε ο κ. Σταϊκούρας, σε αυτόν θα ενσωματωθούν οι παρατηρήσεις της πρόσφατης (26/03/2024) έκθεσης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων (ERA) για το ERTMS στη χώρα μας.
Οι έξι άξονες λοιπόν του σχεδίου, που προχωρά σε συνεργασία με τις αρμόδιες διευθύνσεις της Κομισιόν (DG Move, DG Regio, DG EcFin) και την ευρωπαϊκή σιδηροδρομική αρχή (ERA), αντιστοιχούν στα εξής:
- Εφαρμογή συστημικής προσέγγισης για τη σιδηροδρομική ασφάλεια με βάση το ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο. Αυτό σημαίνει σχεδιασμό ενός συνολικού συστήματος ασφάλειας, που θα περιλαμβάνει την εκπόνηση διαδικασιών και θα εισάγει νομικές και κανονιστικές τροποποιήσεις. Τα παραπάνω θα γίνουν μέσω της τεχνικής βοήθειας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
- Βελτίωση διαδικασιών διαπίστευσης, παρακολούθησης και κοινοποίησης για τη διασφάλιση της ασφάλειας των σιδηροδρόμων. Πρόκειται για φορέα αξιολόγησης της συμμόρφωσης (Conformity Assessment Body – CAB).
- Οργανωτική μεταρρύθμιση του σιδηροδρομικού τομέα – όπως έχει ήδη ανακοινωθεί με τη δημιουργία του νέου ΟΣΕ που ενσωματώνει υπό την ομπρέλα του τις ΕΡΓΟΣΕ και ΓΑΙΑΟΣΕ ως προς το τροχαίο υλικό. Εγχείρημα που θα ολοκληρωθεί στα τέλη του 2025 με χρηματοδότηση 5 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.
- Ενίσχυση του εθνικού φορέα ερευνών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ).
- Προώθησης της γνώσης και της κουλτούρας ασφάλειας των σιδηροδρόμων.
- Εφαρμογή του ERTMS, του ενιαίου συστήματος δηλαδή που επιτρέπει στα τρένα να μετακινούνται απρόσκοπτα από χώρα σε χώρα, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα των σιδηροδρόμων. Αυτό περιλαμβάνει το ευρωπαϊκό σύστημα ελέγχου των τρένων (ETCS) και/ή το σύστημα κινητών ραδιοεπικοινωνιών σιδηροδρόμων.
