Το σχέδιο νόμου για την αναδιάρθρωση του σιδηροδρομικού τομέα και την ενίσχυση των ρυθμιστικών φορέων μεταφορών, παρουσίασε, στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σταϊκούρας, συνοδευόμενος από τον Γενικό Γραμματέα Υποδομών Κωνσταντίνο Μαγούλα και τη Γενική Γραμματέα Μεταφορών Δέσποινα Παληαρούτα.
Όπως υπογράμμισε ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών: «Με την ψήφιση του νόμου δημιουργείται ένας νέος, ενιαίος, σύγχρονος δημόσιος φορέας, οι «Σιδηρόδρομοι Ελλάδος Μ.Α.Ε.», που θα αναλάβει πλήρως τη συνολική ευθύνη μελέτης, ανάπτυξης, συντήρησης και ασφαλούς διαχείρισης των σιδηροδρομικών υποδομών της χώρας. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνονται, παράλληλα, οικονομίες κλίμακας και δίνεται η δυνατότητα ριζικού εκσυγχρονισμού και βελτίωσης του τρόπου λειτουργίας του νέου διαχειριστή υποδομής».
Η νέα εταιρεία προκύπτει από την απορρόφηση της ΕΡΓΟΣΕ από τον ΟΣΕ, ενώ θα ενσωματωθούν και λειτουργίες της ΓΑΙΑΟΣΕ, που αφορούν στο επιχειρησιακά κρίσιμο, για τον σιδηρόδρομο, τμήμα της διαχείρισης του τροχαίου υλικού.
Σύμφωνα με τον κ. Σταϊκούρα, με το δεύτερο μέρος του σχεδίου νόμου οικοδομούνται ακόμα πιο στέρεες βάσεις θεσμικού, οργανωτικού και επιχειρησιακού χαρακτήρα, προκειμένου φορείς της Πολιτείας που είναι επιφορτισμένοι με την ασφάλεια και την εμπέδωση αισθήματος εμπιστοσύνης για τις μεταφορές, αεροπορικές και σιδηροδρομικές, όπως η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ), η Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας (ΑΠΑ), η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) και ο Εθνικός Οργανισμός Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ), να επιτελούν αποτελεσματικότερα τα καθήκοντά τους.
Η τοποθέτηση του Χρ. Σταϊκούρα
Το πλήρες κείμενο της ομιλίας του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών έχει ως εξής:
Με το πρώτο μέρος του παρόντος σχεδίου νόμου, προωθείται, από την Κυβέρνηση, η αναδιάρθρωση του σιδηροδρομικού τομέα.
Πρόκειται για μία κρίσιμη και καθοριστική μεταρρυθμιστική παρέμβαση για τον εκσυγχρονισμό και τη βιωσιμότητά του.
Η παρέμβαση αυτή εστιάζεται στη δημιουργία ενός ενιαίου, ισχυρού δημόσιου φορέα, που θα αναλάβει τον ρόλο και τις ευθύνες του διαχειριστή υποδομής, προτάσσοντας την ασφάλεια και ποιότητα των μεταφορών προς όφελος των επιβατών και των επιχειρήσεων, με παράλληλη προστασία του περιβάλλοντος και διασφάλιση της περιφερειακής οικονομικής ανάπτυξης.
Η δημιουργία ενιαίου φορέα κρίθηκε απαραίτητη ώστε να αντιμετωπισθούν τα κενά ή/και οι επικαλύψεις αρμοδιοτήτων μεταξύ των σήμερα λειτουργούντων φορέων (ΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ και ΓΑΙΑΟΣΕ), καθώς και την έλλειψη άμεσου και αποτελεσματικού συντονισμού, ειδικά στον κρίσιμο τομέα της ασφάλειας.
Στη νέα εταιρεία, που θα προκύψει με απορρόφηση της ΕΡΓΟΣΕ στον ΟΣΕ, εντάσσεται και το μέρος των λειτουργιών της ΓΑΙΑΟΣΕ που αφορά στο επιχειρησιακά κρίσιμο, για τον σιδηρόδρομο, τμήμα της διαχείρισης του τροχαίου υλικού.
Επίσης, ο νέος φορέας καθίσταται, ταυτόχρονα, και μοναδικός υπεύθυνος για το σύνολο των μελετών και έργων που εκτελούνται επί του σιδηροδρομικού δικτύου και του τροχαίου υλικού.
Συνεπώς, με την ψήφιση του νόμου δημιουργείται ένας νέος, ενιαίος, σύγχρονος δημόσιος φορέας, οι «Σιδηρόδρομοι Ελλάδος Μ.Α.Ε.», που θα αναλάβει πλήρως τη συνολική ευθύνη μελέτης, ανάπτυξης, συντήρησης και ασφαλούς διαχείρισης των σιδηροδρομικών υποδομών της χώρας.
Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνονται, παράλληλα, οικονομίες κλίμακας και δίνεται η δυνατότητα ριζικού εκσυγχρονισμού και βελτίωσης του τρόπου λειτουργίας του νέου διαχειριστή υποδομής.
Πρέπει να σημειωθεί ότι η δράση της οργανωτικής μεταρρύθμισης του σιδηροδρομικού τομέα αποτελεί μέρος του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Ειδικότερα, με την ψήφιση και την εφαρμογή του νόμου επιδιώκονται και διασφαλίζονται:
- Πλήρης εφαρμογή του νέου θεσμικού πλαισίου για τις δημόσιες ανώνυμες εταιρείες.
- Λειτουργία, οργανωτική δομή και τεχνολογική υποστήριξη της νέας εταιρείας με υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών, αντίστοιχων ευρωπαϊκών φορέων.
- Σημαντική ενίσχυση της στελέχωσης, με εξειδικευμένο προσωπικό, καταρτισμένο στις σύγχρονες λειτουργίες ενός διαχειριστή σιδηροδρομικής υποδομής, ώστε να καλυφθούν τα υφιστάμενα κενά.
- Εφαρμογή σύγχρονων πρακτικών διοίκησης και αξιολόγησης προσωπικού.
- Άσκηση του κρίσιμου ρόλου και της ευθύνης που έχει ο διαχειριστής υποδομής σε θέματα ασφάλειας, σε συνεχή συνεργασία με τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, τη ΡΑΣ και το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών.
- Υλοποίηση ενός στρατηγικού προγράμματος νέων έργων που να διασφαλίζει την ταχεία σιδηροδρομική ανάπτυξη, με προτεραιότητα στην εξυπηρέτηση των επιβατών και των εμπορευματικών δραστηριοτήτων.
- Εισαγωγή συστήματος διοίκησης βάσει στόχων και δεικτών απόδοσης (KPIs), που θα συμφωνηθούν με το Υπουργείο και θα συμπεριληφθούν σε σύμβαση που θα υπογραφεί μεταξύ τους.
Παράλληλα, στην «πορεία» προς τη νέα εταιρία, και για την ενδυνάμωσή της στο πλαίσιο των προβλεπόμενων δράσεων και οροσήμων του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, έχουν ήδη δρομολογηθεί:
1ον. Διεθνής διαγωνισμός για την άμεση πρόσληψη Συμβούλου Μεταρρύθμισης (Reform Consultant).
Αυτός θα αναλάβει τη ριζική αναδιοργάνωση και τον εκσυγχρονισμό του λειτουργικού μοντέλου της «Σιδηρόδρομοι Ελλάδος Μ.Α.Ε.», ώστε να μεταμορφωθεί σε σύγχρονο φορέα ευρωπαϊκών προδιαγραφών.
Ο διαγωνισμός βρίσκεται στη φάση αξιολόγησης των προσφορών, με προβλεπόμενη έναρξη εργασιών του συμβούλου στις αρχές του 2025.
2ον. Προετοιμασία διαγωνισμού για την πρόσληψη διεθνώς καταξιωμένου οικονομικού φορέα στο ρόλο του Τεχνικού Συμβούλου (Technical Manager).
Αυτός θα υποστηρίξει, για μια 5ετία, κρίσιμες λειτουργίες της εταιρείας, όπως ρύθμιση κυκλοφορίας, συντήρηση υποδομών, διαχείριση νέων έργων κτλ.
Επίσης, προβλέπεται η συμμετοχή έμπειρων στελεχών του Τεχνικού Συμβούλου σε κρίσιμες διοικητικές θέσεις, με ανάληψη αντίστοιχης ευθύνης.
Επισημαίνεται, παράλληλα, η συνεχής και εποικοδομητική συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Σιδηροδρόμων (ERA) και η πλήρης υιοθέτηση των συστάσεών του, ιδιαίτερα σε ότι αφορά στην αναβάθμιση του εξοπλισμού του δικτύου με τα πλέον σύγχρονα συστήματα ασφαλείας ERTMS, τον προγραμματισμό της εγκατάστασής τους και την εκπαίδευση όλου του εμπλεκόμενου προσωπικού στην ορθή χρήση τους, για την εμπέδωση υψηλού επιπέδου ασφαλείας.
Τέλος, αναλήφθηκε από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) η εκπόνηση Στρατηγικού και Επιχειρησιακού Σχεδίου και Επενδυτικού Προγράμματος ανάπτυξης των σιδηροδρομικών μεταφορών στην Ελλάδα.
Η σχετική σύμβαση υπογράφηκε τον περασμένο Οκτώβριο και προβλέπει την επέκταση του ελληνικού σιδηροδρομικού δικτύου, κατά προτεραιότητα, σε λιμάνια – κόμβους συνδυασμένων μεταφορών.
Με το δεύτερο μέρος του σχεδίου νόμου οικοδομούνται ακόμα πιο στέρεες βάσεις θεσμικού, οργανωτικού και επιχειρησιακού χαρακτήρα, προκειμένου φορείς της Πολιτείας που είναι επιφορτισμένοι με την ασφάλεια και την εμπέδωση αισθήματος εμπιστοσύνης για τις μεταφορές, αεροπορικές και σιδηροδρομικές, όπως η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ), η Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας (ΑΠΑ), η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) και ο Εθνικός Οργανισμός Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ), να επιτελούν αποτελεσματικότερα τα καθήκοντά τους.
Οι νομοθετικές παρεμβάσεις στοχεύουν σε μια τέτοια διττή κατεύθυνση, αφενός ως προς τη προσήκουσα θεσμική λειτουργία, με εγγυήσεις περαιτέρω λογοδοσίας, αφετέρου ως προς την οργανωτική και επιχειρησιακή ενδυνάμωση αυτών των φορέων, με ενίσχυση του κρίσιμου στελεχιακού δυναμικού και την διοικητική επικαιροποίηση αυτών.
Ειδικότερα:
1ον. Αναμορφώνονται οι θέσεις του προσωπικού της ΡΑΣ, με προσλήψεις επιπλέον επιστημονικού, διοικητικού και τεχνικού προσωπικού, που θα συμβάλλει τόσο στην αποτελεσματική λειτουργία της ως διοικητικής αρχής, όσο – κυρίως – και στην ενίσχυση και εκτέλεση της νευραλγικής θεσμικής και επιχειρησιακής της αποστολής.
2ον. Ως προς την Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας, δημιουργείται μητρώο επιθεωρητών και παρέχεται η δυνατότητα στην Αρχή να συνάπτει συμβάσεις με διερευνητές που προέρχονται από διεθνείς οργανισμούς, όπως ο ICAO.
Με τις προτεινόμενες διατάξεις δίνεται η δυνατότητα αξιοποίησης έμπειρων και καταρτισμένων επιθεωρητών, και μάλιστα εξειδικευμένων ειδικοτήτων, όπως ενδεικτικά οι χειριστές αεροσκαφών ή ελικοπτέρων, και ανταποκρινόμαστε ως χώρα σε διεθνείς πρακτικές, κυρίως σε όλο και πιο ποιοτικές διαδικασίες ελέγχων και επιθεωρήσεων στις αερομεταφορές.
3ον. Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, για την ενίσχυση με επιπλέον προσωπικό ασφαλείας των περιφερειακών αεροδρομίων της χώρας αρμοδιότητας της ΥΠΑ, αλλά και για τον εξορθολογισμό του διοικητικού μηχανισμού μετακίνησης εργαζομένων της Υπηρεσίας, σκοπείται η αδιάλειπτη και ασφαλής λειτουργία των αεροδρομίων.
4ον. Ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ ενισχύεται ως προς την ανεξαρτησία του, αφού πλέον θα λογοδοτεί για το έργο του, όχι μόνο στον αρμόδιο Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, αλλά και στην ίδια την Εθνική Αντιπροσωπεία, με την υποβολή της Ετήσιας Έκθεσης των πεπραγμένων του και προς τον Πρόεδρο της Βουλής, όπως γίνεται, θυμίζω, με τις Ανεξάρτητες Αρχές.
Επιπλέον, ο Οργανισμός ενισχύεται με επιπλέον διοικητικό και ερευνητικό προσωπικό, τόσο για τα αεροπορικά όσο και για σιδηροδρομικά συμβάντα, ενώ σημαντική πτυχή της παρούσας νομοθετικής πρωτοβουλίας είναι και η ενίσχυση της οικονομικής αυτονομίας του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, και μέσω της εδραίωσης επιπλέον πηγών χρηματοδότησής του, αλλά και μέσω της προβλεπόμενης εφάπαξ καταβολής ποσού 3 εκατ. ευρώ, προκειμένου να επιτευχθεί η καλύτερη δυνατή λειτουργία του σε όλους τους τομείς αρμοδιότητάς του.
