ΚΑΤΟΧΗ
Το 1943. Σχηματίστηκαν επιτροπές από τις συνδικαλιστικές οργανώσεις για τη διεκδίκηση μέσων επιβίωσης. Από τους ΣΠΑΠ συμμετέχει ο Δημ. Στρατής (των Ανεξάρτητων Συνδικάτων).
5/3/1943. Γενική απεργία κατά της πολιτικής επιστράτευσης. Οι Γερμανοί υποχωρούν. Θεωρείται μεγάλη επιτυχία της Αντίστασης. 7/4/1943. Αντικατάσταση του Λογοθετόπουλου. Πρωθυπουργός ο Ι. Ράλλης. 23/6/1943. Απεργία των αστυνομικών στην Αθήνα.
27/5/1943. Η KΕΣ που εδρεύει στον Πειραιά στέλνει υπόμνημα στην Κυβέρνηση Λογοθετόπουλου και ζητάει χορήγηση αυξήσεων, τροφίμων, ενδυμάτων κλπ. Υπογράφουν αντιπρόσωποι ΣΕΚ και ΣΠΑΠ (Δημ. Παπαδημητρίου κλπ.).
Η Ιταλία συνθηκολογεί 8/9/1943. Συνθηκολόγηση της Ιταλίας κι αφοπλισμός του Ιταλικού στρατού. Οι σύμμαχοι Άγγλοι, Ρώσοι, Αμερικανοί προελαύνουν σ’ όλα τα Μέτωπα. Οι Γερμανοί πανικοβάλλονται και παίρνουν έκτακτα μέτρα κατά της Αντίστασης. Όμως η Αντίσταση εντείνεται.
5/12/1943. Επίθεση στο σταθμό Ανδρίτσας. 29/12/1943. Εκτελέστηκε ο σταθμάρχης στα Σαγέικα.
19/7/1943. Επίθεση στους στ. Λιγιάς, Λικοποριάς, Στομίου και Δερβενίου. Ανατίναξη γέφυρας Ακράτας.
1943. Ανατίναξη της γέφυρας Αρκουδιά (χλμ. 97+658).
1944. ΕΝΩ ΠΛΗΣΙΑΖΕΙ Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ Όσο πλησιάζει η μέρα της απελευθέρωσης εντείνεται η δράση αλλά και των αντιποίνων των Γερμανών.
Οι καταστροφές: Γραμμή Αγ. Αναργύρων – Λαυρίου γέφυρες 8, Πειραιάς – Κόρινθος γέφυρες 9, Κόρινθος – Πάτρα γέφυρες 30, Πάτρα – Πύργος γέφυρες 9, . Πύργος – Κυπαρισσία – Ζευγολατιό 15, Κόρινθος – Τρίπολης 4, Τρίπολης – Καλαμάτας 12.
Οι Γερμανοί για να αντιμετωπίσουν τις εντεινόμενες ανατινάξεις άρχισαν να εφαρμόζουν το σχέδιο της «Κλούβας». Μπροστά από το τρένο σε ένα ανοιχτό φορτηγό βαγόνι τριγυρισμένο από συρματόπλεγμα έβαζαν 20-30 κρατούμενους ώστε να αναστέλλονται οι επιχειρήσεις ανατινάξεων. Στην Πελοπόννησο είχε εφαρμοστεί με σύστημα.
Η μεγάλη απεργία των Σιδηροδρομικών στις 4 Μαρτίου 1944
4/3/1944, Σάββατο: Κηρύσσεται 24ωρη απεργία των Σιδηροδρομικών των ΣΕΚ και ΣΠΑΠ στην Αθήνα – Πειραιά με πλήρη επιτυχία και με συνέπεια την παράλυ ση των μεταφορών. Οι Σιδηροδρομικοί πειθάρχησαν στην απόφαση της Κ.Ε.Σ. αψηφώντας τις προειδοποιήσεις των κατακτητών. Οι Γερμανοί εξαγριώνονται κι από την άλλη μέρα παίρνουν μέτρα κατά των απεργών.
6/3/1944. Ομάδα της Γκεστάπο παρουσιάζεται στον Γεν. Δ/ντή ΣΕΚ, στην αίθουσα του Δ. Συμβουλίου που συνεδρίαζε και ζητάει τα ονόματα των πρωταιτίων της απεργίας. Πολλοί Σιδηροδρομικοί που είχαν απεργήσει είχαν αρχίσει να φεύγουν από τα Γραφεία της Πολυτεχνείου 7, 12, 8 κλπ.
8/3/1944. ώρα 10.30: Ακούγεται πυροβολισμός. Οι Γερμανοί μ’ επικεφαλής τον Νάουμαν έχουν ζώσει το τετράγωνο και 250 υπαλλήλους – ανάμεσα και γυναίκες – φρουρούμενους τους κατεβάζουν στο στενό δρόμο Πολυτεχνείου.
Σημ. Το γεγονός της απεργίας έγινε γνωστό σε όλη την Ευρώπη. Το BBC το μετέδιδε επί ένα μήνα.
11/1/1944. Βομβαρδισμός του Πειραιά, από αγγλικά αεροπλάνα. Βομβαρδίστηκαν οι σταθμοί ΣΠΑΠ – ΣΕΚ και Αγ. Ιωάννη Ρέντη.
19/1 και 24/1. Επανάληψη βομβαρδισμού.
1944 . ΟΙ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ Μετά την αποχώρηση των Γερμανών και των Βουλγάρων, παρουσιάστηκε η εικόνα των καταστροφών του δικτύου.
ΣΕΚ. Οι γέφυρες ανοίγματος κάτω των 10 μ. καταστράφηκαν κατά 50%, άνω των 10 μ. 100% (ανάμεσα και οι Παπαδιάς, Ασωπού, Γοργοποτάμου, Πηνειού). Οι ατμάμαξες από 220 απόμειναν 15 και βαγόνια από 4965 απόμειναν 70.
ΣΠΑΠ. Οι γέφυρες Κακιάς Σκάλας, Βινίτσας, Ισθμού Κορίνθου, Μυκηνών, Αχλαδόκαμπου, Σιδηροκάστρου, Πύργου, Γαστούνης, Ψαθόπυργου, Ακράτας κλπ. Οι ατμάμαξες από 93 απόμειναν 22, αυτοκινητάμαξες από 16 απόμειναν 12, βαγόνια από 1359 απόμειναν 270.
Θεσσαλικοί: Ατμάμαξες από 23 απόμειναν 5, βαγόνια από 536 απόμειναν 158.
Ζημίες σ’ όλο το δίκτυο: 298 ατμάμαξες, 8 αυτοκινητάμαξες, 5853 βαγόνια, 1450 γέφυρες, 350 κτίρια. 334 χλμ/τρα γραμμής.
ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΣΤΟΥΣ ΣΠΑΠ Στο επίσημο λεύκωμα «Πανελλήνιον Ηρώον Πεσόντων 1940-1944» που εκ δόθηκε το 1946, περιέχονται ονόματα και φωτογραφίες των εκτελεσθέντων και φονευθέντων Σιδηροδρομικών ΣΠΑΠ από τη μέρα της κήρυξης του πολέμου 1940 ως την απελευθέρωση 1944. Σ’ αυτό περιλαμβάνονται και φονευθέντες από ανατινάξεις κλπ.
Υ.Σ.Η σιδηροδρομική κληρονομιά παραμένει ζωντανή.
ΠΗΓΗ-ΓΜ-Ζήσης Πρωτοπαπάς