Η μεγαλύτερη απεργία τρένων στη Βρετανία τα τελευταία 30 χρόνια πρόκειται να διακόψει αυτό τον τρόπο μεταφοράς την ερχόμενη Τρίτη, καθώς ο παλαιότερος σιδηρόδρομος στον κόσμο αγωνίζεται να επαναπροσδιορίσει το ρόλο του σε ένα τοπίο μετακινήσεων που μετασχηματίζεται από την κρίση του κοροναϊού.
Οι προγραμματισμένες αποχωρήσεις 40.000 εργαζομένων σε 13 εταιρείες εκμετάλλευσης τρένων και στη διαχειρίστρια εταιρεία σιδηροδρόμων Network Rail αποσκοπούν στην εξασφάλιση εγγυήσεων για την απασχόληση και αυξήσεις μισθών, με φόντο τον ραγδαίο πληθωρισμό, δήλωσαν οι ηγέτες των συνδικάτων.
Οι επικεφαλής της απεργίας επιβεβαίωσαν σήμερα ότι οι συνομιλίες με τη Network Rail, τους σιδηροδρομικούς φορείς και το μετρό του Λονδίνου απέτυχαν και η απεργία θα συνεχιστεί για τις προγραμματισμένες τρεις ημέρες. Το κυριότερο συνδικάτο μεταφορών ανέφερε σε διαδικτυακή δήλωσή του ότι παρά τις διαπραγματεύσεις που διήρκεσαν αρκετές εβδομάδες, “δεν έχει δημιουργηθεί καμία βιώσιμη διευθέτηση των διαφορών”.
Μόνο το 20% περίπου των δρομολογίων θα επιβιώσει από τις αρχικές τριήμερες στάσεις εργασίας, με τη Σκωτία και την Ουαλία να πλήττονται περισσότερο. Την Τρίτη θα αναλάβουν δράση και 10.000 εργαζόμενοι του μετρό του Λονδίνου σε μια ξεχωριστή διαμάχη για τις θέσεις εργασίας και τις συντάξεις. Η αναταραχή στις ράγες ακολουθεί εβδομάδες αναταραχής στα αεροδρόμια και τις αεροπορικές εταιρείες, καθώς οι ελλείψεις προσωπικού προκαλούν εκατοντάδες ακυρώσεις πτήσεων και πολύωρες καθυστερήσεις.
Ωστόσο, όσο ενοχλητικές και αν είναι οι κινητοποιήσεις στις σιδηροδρομικές γραμμές, είναι σύμπτωμα των πιο θεμελιωδών προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο κλάδος, καθώς η αύξηση της κατ’ οίκον εργασίας επιβαρύνει τη ζήτηση πολύ μετά την άρση των πανδημικών αποκλεισμών. Η αλλαγή των ταξιδιωτικών συνηθειών συμπίπτει με τη συνολική αναμόρφωση του σιδηροδρόμου, καθώς η κυβέρνηση επιδιώκει την απλοποίηση των ναύλων, ενώ παράλληλα καταργεί το Network Rail και ένα μακροχρόνιο σύστημα δικαιόχρησης για να μειώσει τον κατακερματισμό του δικτύου.
Τα στοιχεία που δημοσίευσε το Γραφείο Οδικών και Σιδηροδρομικών Μεταφορών την Πέμπτη αποκαλύπτουν την έκταση της υποχώρησης των σιδηροδρομικών μεταφορών, με το σύνολο των ταξιδιών να ανέρχεται μόλις στο 62% του προπανδημικού αριθμού κατά το τρίμηνο μέχρι τον Μάρτιο. Το πιο χαρακτηριστικό είναι ότι τα εισιτήρια διαρκείας – η φθηνότερη επιλογή ταξιδιού για τους καθημερινούς μετακινούμενους σε ώρες αιχμής – αντιπροσώπευαν μόλις το 17% των σιδηροδρομικών ταξιδιών σε διάστημα 12 μηνών, λιγότερο από το μισό του προηγούμενου επιπέδου.
“Ο κλάδος βρίσκεται σε κρίση”, λέει ο Tony Lodge, συγγραφέας του Changing Track, μιας έκθεσης που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα από τη δεξαμενή σκέψης Centre for Policy Studies και έχει υπότιτλο “Πώς να σώσουμε τους σιδηροδρόμους μετά την πανδημία”.
Ο Lodge υποστηρίζει ότι ο τομέας βρίσκεται αντιμέτωπος με την τρίτη μεγάλη επανεκκίνηση από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μετά τις εκτεταμένες περικοπές της δεκαετίας του 1960, που εφαρμόστηκαν ως απάντηση στην άνοδο των αυτοκινήτων και των φορτηγών, και την ιδιωτικοποίηση τη δεκαετία του 1990, η οποία αύξησε τις επενδύσεις και είδε τους αριθμούς των επιβατών να ανακάμπτουν, καθώς οι δρόμοι γίνονταν όλο και πιο συμφορημένοι.
“Η πανδημία έχει πλήξει τον σιδηρόδρομο, ιδιαίτερα στο Λονδίνο, όπου η μεγάλη καθημερινή μετακίνηση από τις Home Counties προς τη Liverpool Street, το Waterloo και τη Victoria μοιάζει να έχει χαθεί για πάντα”, λέει. “Βρισκόμαστε σε ένα σταυροδρόμι και πρέπει να υπάρξει κάποια ριζοσπαστική σκέψη για να ανταποκριθούμε στις εξελισσόμενες απαιτήσεις των επιβατών”.
Ενώ αποτελεί πονοκέφαλο για την κυβέρνηση, η πτώση της επιβατικής κίνησης είναι λιγότερο σημαντικό ζήτημα για τις εταιρείες εκμετάλλευσης τρένων της Βρετανίας. Με το σύστημα δικαιόχρησης που βασίζεται στον κίνδυνο και την ανταμοιβή να έχει ήδη καταργηθεί πριν από το χτύπημα του Covid, η πανδημία ώθησε στη μετάβαση σε μέτρα έκτακτης ανάγκης, τα οποία θα αντικατασταθούν από ένα νέο μοντέλο συμβάσεων παροχής υπηρεσιών. Οι εταιρείες θα λαμβάνουν πληρωμές για τη λειτουργία των τρένων αντί να βασίζονται εν μέρει σε λιγότερο προβλέψιμα έσοδα από τα εισιτήρια των επιβατών.
Η βεβαιότητα που προσφέρει η αλλαγή έφερε μια πληθώρα προσφορών εξαγοράς για τους φορείς των δημόσιων μεταφορών.
Η Go-Ahead Group Plc, ο μεγαλύτερος φορέας εκμετάλλευσης των προαστιακών τρένων του Λονδίνου, αποδέχθηκε την περασμένη εβδομάδα προσφορά της αυστραλιανής εταιρείας μεταφορών Kinetic Holding Co. Η DWS Infrastructure συμφώνησε τον Μάρτιο να αγοράσει τον φορέα εκμετάλλευσης λεωφορείων Stagecoach Group Plc, ενώ η FirstGroup Plc απέρριψε αυτόν τον μήνα προσέγγιση εξαγοράς.
Ο εκτελεστικός πρόεδρος της FirstGroup David Martin, ένας βετεράνος των σιδηροδρόμων, δήλωσε σε συνέντευξή του ότι οι εταιρείες κατανοούν ότι πρέπει να προσαρμόσουν το πανί τους στις νέες πραγματικότητες. Ενώ οι μελλοντικές απαιτήσεις είναι ασαφείς, θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν μέτρα για την τόνωση της ζήτησης, καθώς και την υλοποίηση των σχεδίων για την κατάργηση των ντιζελοκίνητων τρένων.
Ο υπουργός Μεταφορών του Ηνωμένου Βασιλείου Grant Shapps δήλωσε ότι έχοντας λάβει επιπλέον 16 δισ. στερλίνες (19,5 δισ. δολάρια) σε κρατική στήριξη για να περάσει την πανδημία χωρίς να απολυθεί ή να τεθεί σε διαθεσιμότητα ούτε ένας υπάλληλος, ο σιδηρόδρομος “χρειάζεται νέα κατεύθυνση”, καθώς οι τρέχουσες επιδοτήσεις δεν είναι βιώσιμες.
Το συνδικάτο Rail, Maritime and Transport Workers, το οποίο κάλεσε στην απεργία, υποστήριξε ότι μόνο το Network Rail σχεδιάζει να περικόψει έως και 2.500 θέσεις εργασίας καθώς προσπαθεί να εξοικονομήσει 2 δισεκατομμύρια λίρες, και ότι οι εταιρείες εκμετάλλευσης τρένων παγώνουν τους μισθούς και επιδιώκουν αλλαγές στις συμβάσεις.
Την ίδια στιγμή, οι σιδηροδρομικές επενδύσεις παραμένουν κεντρικός άξονας της πολιτικής του Μπόρις Τζόνσον για την “ισοπέδωση” μεταξύ των περιφερειών του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς ο πρωθυπουργός επιδιώκει να διατηρήσει πρώην εργατικές εστίες που ψήφισαν Συντηρητικούς στις εκλογές του 2019.
Αν και τα σχέδια για συνδέσεις υψηλής ταχύτητας έχουν μειωθεί, η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί για μια αναμόρφωση ύψους 96 δισεκατομμυρίων λιρών. Ο Lodge λέει ότι πιθανώς εξακολουθεί να υπάρχει ανάγκη για τη γραμμή HS2 με ταχύτητα 225 μιλίων ανά ώρα από το Λονδίνο στο Μάντσεστερ, η οποία βρίσκεται στο επίκεντρο των σχεδίων υποδομών, έστω και μόνο για να απελευθερωθούν άλλες γραμμές, ώστε να απομακρυνθούν τα φορτία από τους δρόμους και να μειωθούν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Τα αποτελέσματα από την περσινή απογραφή του Ηνωμένου Βασιλείου που πραγματοποιείται μία φορά την δεκαετία, η οποία αναμένεται αργότερα αυτό το μήνα, θα πρέπει να αποκαλύψουν περισσότερα σχετικά με τις αλλαγές στις σιδηροδρομικές μετακινήσεις, βοηθώντας στην ενημέρωση της μελλοντικής πολιτικής, δήλωσε η Υπηρεσία Δεδομένων του Ηνωμένου Βασιλείου.
Επιλογές σε απευθείας σύνδεση
Οι μεταρρυθμίσεις που πρόκειται να εισαχθούν το επόμενο έτος με τη δημιουργία της Great British Railways, οι οποίες έχουν σχεδιαστεί για να φέρουν το δίκτυο υπό ενιαία κρατική αρχή και παράλληλα να εκσυγχρονίσουν τα ναύλα και τα εισιτήρια ώστε να εξυπηρετούν καλύτερα την υβριδική εργασία, μπορεί να είναι ήδη ξεπερασμένες, δεδομένου του ρυθμού των αλλαγών, προειδοποιεί ο Lodge. Λέει ότι θα πρέπει να εξεταστούν πιο σαρωτικά βήματα, όπως ο τερματισμός των περιόδων αιχμής και η αυτόματη χρέωση κατά την επιβίβαση στα τρένα.
Με την εθνική απεργία να διαφαίνεται, οι φορείς εκμετάλλευσης τρένων έχουν εκδώσει προειδοποιήσεις για την αποφυγή περιττών ταξιδιών.
Ο Shapps απηύθυνε έκκληση στο προσωπικό να μην απεργήσει, λέγοντας ότι μπορεί να διαμαρτυρηθούν για την ανεργία τους. Οι μετακινούμενοι που πριν από τρία χρόνια δεν είχαν άλλη επιλογή από το να πάρουν το τρένο έχουν τώρα άλλες επιλογές, όπως οι συναντήσεις Zoom. “Αν τους αποχαιρετήσετε, θα θέσετε σε κίνδυνο τις θέσεις εργασίας χιλιάδων εργαζομένων στον σιδηρόδρομο”, είπε.
Ο Lodge συμφωνεί ότι αντί να προωθήσουν την εκστρατεία τους για την ασφάλεια των θέσεων εργασίας και τη βελτίωση των αμοιβών, τα συνδικάτα κινδυνεύουν να αποδυναμώσουν περαιτέρω την ελκυστικότητα του σιδηροδρόμου. Αυτό θέτει εν αμφιβόλω το μέλλον ενός δικτύου που ξεκίνησε το 1825 με τον πρώτο δημόσιο ατμοκίνητο σιδηρόδρομο στον κόσμο μεταξύ Στόκτον και Ντάρλινγκτον στη βορειοανατολική Αγγλία.
“Ο κίνδυνος είναι ότι μετά από ένα καλοκαίρι αναστάτωσης οι μετακινούμενοι θα αποφασίσουν ότι βαρέθηκαν”, δήλωσε. “Οι περισσότεροι άνθρωποι φαίνεται να προτιμούν να εργάζονται από το σπίτι και οι εταιρείες μπορούν να αποφύγουν τα ενοίκια της πόλης και να χρηματοδοτήσουν το μισό εισιτήριο διαρκείας για τους υπαλλήλους τους. Πρόκειται για ένα επικίνδυνο παιχνίδι”.
