Οι ενώσεις του κλάδου των Σιδηροδρόμων υποστήριξαν τη δέσμη κανονιστικών μέτρων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΚ) Fit for 55, η οποία αποσκοπεί στην επίτευξη του στόχου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (GHG) κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030. Ωστόσο, ζήτησαν από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να μη χάσουν από τα μάτια τους τη σημασία του σιδηροδρόμου στη μείωση των εκπομπών από τις μεταφορές κατά τη λήψη πολιτικών αποφάσεων.
Ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στοχεύει στις οδικές, αεροπορικές και ναυτιλιακές βιομηχανίες, δεν υπάρχει ειδική αναφορά στον σιδηρόδρομο στις προτάσεις που δημοσιεύθηκαν στις 14 Ιουλίου, οι οποίες ζητούν πολιτικές για το κλίμα, την ενέργεια, τη χρήση γης, τις μεταφορές και τη φορολογία που θα μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Η ΕΚ σχεδιάζει η Ευρώπη να γίνει η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος στον κόσμο μέχρι το 2050. “Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ο σιδηρόδρομος δεν κατέχει κυρίαρχη θέση στη δέσμη μέτρων, δεδομένων των υφιστάμενων πράσινων διαπιστευτηρίων του σιδηροδρόμου, αλλά δεν πρέπει να χάσουμε από τα μάτια μας ότι ο σιδηρόδρομος παραμένει βασικό μέρος της λύσης”, λέει ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Σιδηροδρομικών Εμπορευματικών Μεταφορών (ERFA), κ. Dirk Stahl.
Το σχέδιο περιλαμβάνει αρκετές αξιοσημείωτες πολιτικές και προτάσεις για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου:
- ένα Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ) της ΕΕ, το οποίο θέτει μια τιμή στον άνθρακα, αλλά η ΕΚ σχεδιάζει να μειώσει ακόμη περισσότερο το ανώτατο όριο εκπομπών, ενώ προτείνει επίσης τη σταδιακή κατάργηση των δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπών για τις αερομεταφορές, καθώς και τη συμπερίληψη των εκπομπών της ναυτιλίας για πρώτη φορά
- Τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει να δαπανούν το σύνολο των εσόδων τους από την εμπορία εκπομπών σε έργα που σχετίζονται με το κλίμα και την ενέργεια
- συνολικός στόχος της ΕΕ για την απομάκρυνση άνθρακα έως το 2030 που ισοδυναμεί με 310 εκατομμύρια τόνους εκπομπών CO₂ έως το 2030
- επιτάχυνση της μετάβασης σε ένα πιο πράσινο ενεργειακό σύστημα
- μείωση της συνολικής χρήσης ενέργειας, μείωση των εκπομπών και αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας μέσω της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση, και
- όλα τα νέα αυτοκίνητα από το 2035 πρέπει να είναι μηδενικών εκπομπών.
Η Κοινότητα Ευρωπαϊκών Εταιρειών Σιδηροδρόμων και Υποδομών (CER) αναφέρει ότι η ΕΕ έχει αποτύχει μέχρι στιγμής στην υλοποίηση αποτελεσματικών πολιτικών για τις μεταφορές και ότι ο σιδηρόδρομος είναι απαραίτητος για να αντιστραφεί η τάση αύξησης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η CER επισημαίνει ότι ο σιδηρόδρομος είναι υπεύθυνος για το 0,4% των εκπομπών CO₂ που σχετίζονται με τις μεταφορές, παρά το γεγονός ότι κατέχει μερίδιο 8% των επιβατικών μεταφορών και 19% των εμπορευματικών μεταφορών σε ολόκληρη την ήπειρο.
“Οι σιδηρόδρομοι βρίσκονται ήδη σε πορεία μείωσης των εκπομπών τους κατά 55%”, αναφέρει ο εκτελεστικός διευθυντής της CER, κ. Alberto Mazzola. “Η μετατόπιση του τρόπου μεταφοράς θα επιταχύνει περαιτέρω τη μείωση των ευρωπαϊκών εκπομπών. Οι αρχές “ο ρυπαίνων πληρώνει” θα λειτουργήσουν μόνο με μια ισχυρή τιμή άνθρακα που θα εφαρμόζεται σε όλους τους τρόπους μεταφοράς. Και τα έσοδα από την τιμολόγηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα πρέπει να διατεθούν για την περαιτέρω ανάπτυξη συστημάτων μεταφορών χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και την προστασία των πολιτών της ΕΕ από την ενεργειακή φτώχεια”.
Η Διεθνής Ένωση Δημοσίων Μεταφορών (UITP) αναφέρει ότι οι “φιλόδοξοι στόχοι” που έχει θέσει η ΕΕ δεν μπορούν να επιτευχθούν χωρίς να δοθεί προτεραιότητα στις δημόσιες μεταφορές και να ενθαρρυνθεί η μετατόπιση των τρόπων μεταφοράς.
Η UITP αναφέρει ότι η φορολόγηση της ενέργειας επηρεάζει άμεσα το κόστος της βιώσιμης κινητικότητας που παρέχουν οι εταιρείες δημόσιων μεταφορών σε όλη την Ευρώπη. Η UITP υποστηρίζει την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να διατηρήσει τις δημόσιες μεταφορές και τους σιδηροδρόμους στον κατάλογο των βασικών υπηρεσιών για τις οποίες τα κράτη μέλη μπορούν να εφαρμόζουν μειωμένους φορολογικούς συντελεστές.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση Σιδηροδρομικής Βιομηχανίας (Unife) δηλώνει ότι πιστεύει ακράδαντα ότι η κλιματική ουδετερότητα είναι δυνατή μόνο με την επιτυχή απεξάρτηση του τομέα των μεταφορών από τον άνθρακα. Επισημαίνει ότι ενώ οι μεταφορές παράγουν τα δεύτερα περισσότερα αέρια θερμοκηπίου, ο σιδηρόδρομος ξεχωρίζει ως το μόνο μέσο που μειώνει το αποτύπωμα άνθρακα, βελτιστοποιώντας παράλληλα την ενεργειακή του διαχείριση.
“Το Fit for 55 θέτει έναν οδικό χάρτη βιωσιμότητας για την Ευρώπη, τον οποίο ο κλάδος του σιδηροδρομικού εφοδιασμού της υποστηρίζει και έχει ήδη αρχίσει να ακολουθεί γρήγορα”, λέει ο γενικός διευθυντής της Unife, κ. Philippe Citroën.
“Οι προτάσεις αυτές εισάγουν νέες ευκαιρίες για την υιοθέτηση στην αγορά καθαρών τεχνολογιών στους σιδηροδρόμους και δικαιότερη τιμολόγηση σε όλους τους τρόπους μεταφοράς. Οι ευρωπαίοι κατασκευαστές σιδηροδρόμων είναι έτοιμοι να εντείνουν τις δεσμεύσεις τους έναντι των πολιτών, του περιβάλλοντος και του πλανήτη μας”.
Η Erfa Ευρωπαϊκή Ένωση Σιδηροδρομικών Εμπορευματικών Μεταφορών χαιρέτισε τη δέσμη μέτρων Fit for 55, αλλά κάλεσε τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να μη χάσουν από τα μάτια τους στόχους της μετατόπισης των τρόπων μεταφοράς που ορίζονται στη στρατηγική της ΕΚ για τη βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα.
Η ΕRFA αναφέρει ότι αν δεν ληφθούν μέτρα από όλους τους τρόπους μεταφοράς για τη μείωση των εκπομπών τους, τότε σύμφωνα με το τρέχον σενάριο οι εκπομπές των μεταφορών το 2030 θα παραμείνουν υψηλότερες από τα επίπεδα του 1990. Επισημαίνει το χρόνο που θα χρειαστούν οι άλλοι τρόποι μεταφοράς για να μειώσουν τις εκπομπές τους έως το 2030 και τη σημασία, επομένως, της αύξησης του όγκου των σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών κατά 50% εντός εννέα ετών και, στη συνέχεια, του διπλασιασμού αυτού του όγκου έως το 2050.
Ο γενικός γραμματέας της ERFA κ. Conor Feighan λέει ότι υπάρχει πλέον σαφής κατανόηση των στόχων της νομοθεσίας της ΕΚ τόσο από την Fit for 55 όσο και από τη στρατηγική για τη βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα που ανακοινώθηκε τον Δεκέμβριο.
“Είναι τώρα σημαντικό οι στρατηγικές αυτές να ακολουθηθούν από φιλόδοξες νομοθετικές προτάσεις που θα βοηθήσουν στην επίτευξη των στόχων που έχουν ήδη τεθεί”, λέει ο Feighan.
