Το 2023 η δημοπράτηση του Μουσείου Ολοκαυτώματος στη Θεσσαλονίκη
Μέσα στο 2023 αναμένεται να δημοπρατηθεί η κατασκευή του Μουσείου Ολοκαυτώματος Θεσσαλονίκης, εφόσον δεν σημειωθούν άλλες καθυστερήσεις. Προ ημερών τροποποιήθηκε ο απαραίτητος πολεοδομικός σχεδιασμός, λύνοντας τα ζητήματα που είχαν ανακύψει, ώστε με την ολοκλήρωση των μελετών, που βρίσκονται σήμερα σε εξέλιξη, να ανοίξει ο δρόμος για το κυρίως κατασκευαστικό κομμάτι.
Το μουσείο αναμένεται να βάλει μια σημαντική ψηφίδα στην ιστορία της Θεσσαλονίκης, καθώς η εξόντωση των 50.000 Σεφαραδιτών Εβραίων της πόλης και η ακόλουθη εξαφάνιση του ίχνους της εβραϊκής κοινότητας αποτελούσε μέχρι πριν από μια δεκαετία το «ένοχο μυστικό» της πόλης.
Η ανέγερση Μουσείου Ολοκαυτώματος στην περιοχή του Εμπορικού Σταθμού Θεσσαλονίκης αποφασίστηκε πριν από περίπου μία δεκαετία, λόγω της ιστορικής της σημασίας: από εκεί ξεκινούσαν τα «τρένα του θανάτου» που μετέφεραν πάνω από 50.000 Εβραίους της Θεσσαλονίκης σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Για τον σκοπό αυτό υπεγράφη μνημόνιο συνεργασίας ανάμεσα στην Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης, στη ΓΑΙΑΟΣΕ και στον Δήμο Θεσσαλονίκης το 2013. Ακολούθως, το 2014 η Ισραηλιτική Κοινότητα, η οποία θα αναλάβει την εκτέλεση του εγχειρήματος, μίσθωσε την απαραίτητη έκταση από τη ΓΑΙΑΟΣΕ και το 2017 εκδόθηκε προεδρικό διάταγμα που όριζε χρήσεις γης και όρους δόμησης στο ακίνητο.
Στην πορεία όμως τα δεδομένα άλλαξαν. Προέκυψε ότι τελικά η επίμαχη έκταση δεν ανήκε κατά κύριο λόγο στον ΟΣΕ (άρα στη διαχείριση της ΓΑΙΑΟΣΕ). Επιπλέον, η έκταση ήταν μικρή και επαρκούσε παρά μόνο για το μουσείο, αλλά όχι και για τους απαραίτητους συνοδευτικούς χώρους (στάθμευσης και πρασίνου). Ετσι ακολούθησε το 2021 νομοθετική ρύθμιση με την οποία έγινε ανταλλαγή ακινήτων ανάμεσα στον ΟΣΕ και τον Δήμο Θεσσαλονίκης, ώστε να εξασφαλιστεί ο απαραίτητος χώρος. Και δρομολογήθηκε η τροποποίηση του προεδρικού διατάγματος, το οποίο δημοσιεύθηκε πριν από λίγες ημέρες στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ 850Δ/2022).
Με το νέο πολεοδομικό σχέδιο δημιουργείται ένα καινούργιο οικοδομικό τετράγωνο με αποκλειστική χρήση πολιτισμού, συνολικής έκτασης 15,8 στρεμμάτων, από τα οποία τα 3.166 τ.μ. αφορούν τα κτίρια του μουσείου. Στον οικοδομήσιμο χώρο δίνεται συντελεστής δόμησης 2,4, κάλυψη 40% και μέγιστο ύψος 32 μέτρων. Το ύψος αναφέρεται συγκεκριμένα σε ένα ειδικό κτίριο, στο οποίο θα παρουσιάζεται η ιστορία του σιδηροδρόμου στην πόλη.
Ολοκλήρωση και προκήρυξη
Το έργο θα αναλάβει να εκτελέσει η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης (Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, με περισσότερα από 100 χρόνια ζωής). «Εχουν ήδη ανατεθεί και εκπονούνται όλες οι μελέτες που είναι απαραίτητες για την έκδοση της οικοδομικής άδειας, όπως αρχιτεκτονική, μουσειολογική, στατική κτλ. Εκτιμούμε ότι θα ολοκληρωθούν μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2023, ώστε να ακολουθήσει η προκήρυξη του διαγωνισμού», λέει στην «Κ» ο πρόεδρος της Κοινότητας, Δαυίδ Σαλτιέλ. Ο προϋπολογισμός του έργου εκτιμάται πλέον στα 29 εκατ. ευρώ (λόγω των αυξήσεων που έχουν επέλθει στις πρώτες ύλες), εκ των οποίων από 10 εκατ. ευρώ θα καλύψουν η γερμανική κυβέρνηση και το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, ενώ τα υπόλοιπα 9 εκατ. ευρώ το Δημόσιο.
«Η μουσειολογική μελέτη γίνεται με τη συνεργασία της Κοινότητας με την Εδρα Εβραϊκών Σπουδών στο ΑΠΘ. Στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα σύγχρονο μουσείο που θα αποτυπώνει την ιστορία των Εβραίων της Θεσσαλονίκης και του Ολοκαυτώματος και θα συμπληρώνει την ιστορία της πόλης. Είμαστε βέβαιοι ότι θα γίνει πόλος έλξης. Η χωροθέτησή του στον παλιό σιδηροδρομικό σταθμό, εκεί όπου ξεκίνησε το τέλος της κοινότητάς μας στη Θεσσαλονίκη, έχει μεγάλη συμβολική σημασία και ελπίζουμε ότι θα βοηθήσει και στη συνολικότερη αναβάθμιση της περιοχής», καταλήγει ο κ. Σαλτιέλ.
«Ενα έργο υψηλού συμβολισμού και διεθνούς εμβέλειας, το οποίο θα συμβάλει στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης του Ολοκαυτώματος αλλά και στην αναβάθμιση της δυτικής εισόδου της Θεσσαλονίκης, μπήκε στην επόμενη φάση», σχολίασε τη Δευτέρα ο υφυπουργός Εσωτερικών, αρμόδιος για θέματα Μακεδονίας – Θράκης, Σταύρος Καλαφάτης. «Θα πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα και εμβληματικότερα μουσεία Ολοκαυτώματος στον κόσμο. Είναι χρέος στο οποίο ανταποκρινόμαστε με σεβασμό στο χθες και συναίσθηση ευθύνης στο αύριο».
