Με τα μάτια στραμμένα στην Ευρώπη είναι το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών αλλά και η ΕΡΓΟΣΕ για τους έξι μεγάλους σιδηροδρομικούς διαγωνισμούς ύψους 4 δισ. ευρώ και την ολοκλήρωση της εξασφάλισης της χρηματοδότησης των έργων.
Σύμφωνα με πληροφορίες, εχθές η ΕΡΓΟΣΕ κατέθεσε επίσημα αιτήματα χρηματοδότησης στο Connecting Europe Facilities ΙΙ (CEF II) για τρία από τα έξι έργα. Πρόκειται για τα έργα: Θεσσαλονίκη-Τοξότες Ξάνθης, Αλεξανδρούπολη-Ορμένιο και Ρίο-Νέο Λιμάνι Πάτρας.
Το ενδιαφέρον σημείο είναι πως τα δύο έργα της Βόρειας Ελλάδας έσπασαν σε τμήματα καθώς έχουν μεγάλο τεχνικό αντικείμενο και προϋπολογισμούς και θα διευκολύνει την εύρεση χρηματοδότησης από διαφορετικές πηγές. Πιο συγκεκριμένα:
-Το Αλεξανδρούπολη-Ορμένιο έσπασε στα τμήματα Αλεξανδρούπολη-Πύθιο και Πύθιο-Ορμένιο. Το αίτημα χρηματοδότησης προς το CEF II έχει να κάνει με το σύνολο του προϋπολογισμού ύψους 1,07 δισ. ευρώ.
-Το Θεσσαλονίκη-Τοξότες Ξάνθης (1,68 δισ. ευρώ) έσπασε στα τμήματα: Θεσσαλονίκη-Νέα Μάδυτος, Νέα Μάδυτος-Νέα Καρβάλη και Νέα Καρβάλη-Τοξότες Ξάνθης. Το τελευταίο τμήμα έχει καταφέρει να αποσπάσει ήδη την χρηματοδότηση από το CEF II, ύψους 250 εκατ. ευρώ. Το αίτημα χρηματοδότησης προς το CEF II είναι για το υπόλοιπο ποσό του προϋπολογισμού του έργου, δηλαδή περίπου 1,43 δισ. ευρώ.
Στο τρίτο έργο Ρίο-Νέος Λιμένας Πάτρας, το αίτημα χρηματοδότησης προς το CEF II έχει να κάνει με το σύνολο του προϋπολογισμού ύψους 476,5 εκατ. ευρώ.
Παράλληλα η ΕΡΓΟΣΕ έχει πραγματοποιήσει επαφές και με την ΕΤΕπ, η οποία έδειξε ενδιαφέρον και έδωσε το πρώτο πράσινο φως, ως αρχική προέγκριση, της πιθανότητας χρηματοδότησης των έργων αυτών. Ωστόσο αυτό παραμένει σήμερα ένα plan B στη φαρέτρα του υπουργείου ΥΠΟΜΕ και της ΕΡΓΟΣΕ για την διασφάλιση της χρηματοδότησης των μεγάλων αυτών έργων.
Το σύνολο των αιτημάτων για τα παραπάνω έργα αφορά σε χρηματοδότηση από το CEF II ύψους 3 δισ. ευρώ. Ένα από τα εμπόδια που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη είναι πως τα μεγάλα κεφάλαια για σιδηροδρομικά έργα της προηγούμενης πρόσκλησης του CEF II κατευθύνθηκαν κυρίως λόγω του πολέμου στην Ουκρανία προς την Ανατολική Ευρώπη και ιδιαίτερα στην Πολωνία. Στόχος είναι να έχει ληφθεί η έγκριση από τις αρμόδιες Διευθύνσεις μέχρι το καλοκαίρι.
Ο κρίσιμος ρόλος του Sea2Sea
Βέβαια εδώ θα πρέπει να αναφερθεί πως ειδικά τα δύο μεγάλα σιδηροδρομικά έργα της Βόρειας Ελλάδας, αποτελούν από τη μία το ανατολικό τμήμα της περίφημης Σιδηροδρομικής Εγνατίας και από την άλλη μέρος του φιλόδοξου ευρωπαϊκού διακρατικού πλάνου Sea2Sea.
Δεδομένου του ότι το βουλγαρικό τμήμα του πλάνου είναι λειτουργικό, σημαίνει πως με την υλοποίηση των ελληνικών τμημάτων θα υπάρχει σύνδεση των λιμανιών του Burgas, της Αλεξανδρούπολης, της Καβάλας και της Θεσσαλονίκης. Αυτό σημαίνει πως θα υπάρχει σύνδεση της Μαύρης Θάλασσας με το Αιγαίο ανάμεσα σε δύο κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δίνοντας σημαντικό πλεονέκτημα στην διακίνηση υλών και εμπορευμάτων χωρίς την συμμετοχή τρίτων χωρών.
Στο πλάνο του Sea2Sea είναι να συνδεθεί και με τα λιμάνια της Ρουμανίας, ανεβάζοντας ακόμα περισσότερο τον διακρατικό πήχη για την σιδηροδρομική μεταφορά εμπορευμάτων ανάμεσα σε κράτη-μέλη της Ε.Ε. Θα υπάρχει λοιπόν μια σιδηροδρομική σύνδεση των λιμανιών της Βόρειας Ελλάδας με τη Μαύρη Θάλασσα και τον Δούναβη.
Τα άλλα τρία έργα
Αναφορικά με τα άλλα τρία υπό δημοπράτηση έργα, δηλαδή την σύνδεση του ΟΛΘ με το δίκτυο και τον Προαστιακό Δυτικής Θεσσαλονίκης όπως επίσης και τις επεκτάσεις του Προαστιακού από το Κορωπί μέχρι το Λιμάνι του Λαυρίου και από το Αεροδρόμιο Ελ.Βενιζέλος μέχρι το Λιμάνι της Ραφήνας η χρηματοδότηση θα καλυφθεί από το ΕΣΠΑ 2021-2027.
Ήδη στις σχετικές αναφορές του νέου Επιχειρησιακού Προγράμματος “Μεταφορές”, τα τρία έργα είναι στα προτεινόμενα προς ένταξη projects. Το Κορωπί-Λιμένας Λαυρίου έχει κόστος 390,5 εκατ. ευρώ, το Αεροδρόμιο-Λιμένας Ραφήνας έχει 308,6 εκατ. ευρώ και η σύνδεση ΟΛΘ-Προαστιακός Δυτικής Θεσσαλονίκης έχει κόστος 53,4 εκατ. ευρώ. Στο σύνολο των έξι έργων ο προϋπολογισμός αγγίζει τα 4 δισ. ευρώ.
Τα τρία αυτά έργα προάγουν τις προαστιακές σιδηροδρομικές μετακινήσεις ενώ φτάνοντας στα λιμάνια της Ραφήνας, του Λαυρίου και της Θεσσαλονίκης δίδεται νέα ώθηση στις εμπορευματικές μεταφορές. Παράλληλα βάζει τις βάσεις για τη σύνδεση και των ΒΙΠΕ ώστε να υπάρχει το τρίπτυχο παραγωγής-τρένου-λιμανιού.
Οι διαγωνισμοί
Οι έξι διαγωνισμοί είναι ενεργοί εδώ και ένα χρόνο, καθώς πέρυσι τέτοια εποχή ξεκινούσαν σχεδόν ταυτόχρονα με την διαδικασία της εκδήλωσης ενδιαφέροντος. Στα έργα έχουν κατέβει τα σχήματα: ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ- ΙΝΤΡΑΚΑΤ, ΑΚΤΩΡ-ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ και ΑΒΑΞ-ALSTOM.
Στις αρχες Οκτωβρίου ξεκίνησε η Β` φάση των διαγωνισμών που αφορά στον Ανταγωνιστικό Διάλογο μέσα από τον οποίο καθορίζονται οι βασικές τεχνικές, χρηματοοικονομικές και νομικές παράμετροι των έργων σε συνεργασία με τους υποψήφιους αναδόχους, με στόχο τον καθορισμό των βέλτιστων λύσεων για την επιτυχή υλοποίηση τους. Η εκπόνηση των απαιτούμενων οριστικών μελετών θα ολοκληρωθεί από τον Ανάδοχο του κάθε έργου, ο οποίος θα προκύψει από την διαγωνιστική διαδικασία.
Οι διαγωνισμοί ανεξάρτητα από την προσπάθεια χρηματοδότησης από ευρωπαϊκά κονδύλια, προχωρούν κανονικά καθώς έχουν την ομπρέλα του ΠΔΕ. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό της ΕΡΓΟΣΕ, στόχος είναι μέχρι το καλοκαίρι να μπορέσει να περάσει τους διαγωνισμούς στην Β`2 φάση, που αφορά στην κατάθεση των προσφορών από τους σημερινούς υποψήφιους αναδόχους. Σε κάθε περίπτωση η πολυπλοκότητα των έργων αυτών στέλνει την ολοκλήρωση τους στο 2024 όπου θα υπάρχει και ένα ξεκάθαρο τοπίο από ποια κανάλια θα χρηματοδοτηθούν.
Μέγας στόχος παραμένει η ολοκλήρωση τους μέχρι το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας όπου και με τις κατάλληλες παρεμβάσεις στο τμήμα Ξάνθη-Αλεξανδρούπολη, να υπάρξει μια νέα λειτουργική γραμμή που θα μπορεί να διεξάγει το δρομολόγιο Θεσσαλονίκη-Αλεξανδρούπολη σε περίπου 3 ώρες.
